سکته مغزی یکی از اختلالات عملکردی پیچیده است که با آسیب به مغز به وجود می آید و منجر به اختلال در نورون محرکه فوقانی و فلج یا ضعف در یک طرف بدن(شامل: تنه، اندام‌ها و گاهی اوقات نیز صورت و ساختارهای دهانی سمت مقابل نیمه آسیب دیده مغز)می شود. علاوه بر فلج حرکتی، برخی از اختلالات عملکردی از جمله اختلالات حسی، اختلالات درکی، نقص های بینایی، تغییرات شخصیتی و عقلانی و مجموعه پیچیده ای از اختلالات گفتاری و زبانی را نیز به همراه دارد.
سکته مغزی یکی از شایع ترین بیماری های نورولوژیک ناتوان کننده در سنین بزرگسالی است که در واقع علت بستری شدن نیمی از بیماران نورولوژیک است.
تقریبا ۵۰ % از افرادی که از سکته مغزی جان به در می برند دچار مشکلات و اختلالات حرکتی دائمی در زمینه حفظ تعادل در حالات و وضعیت های مختلف وعدم توانایی جهت ایستادن و راه رفتن به تنهایی و بدون کمک گرفتن از دیگران و همچنین عدم توانایی جهت انجام فعالیت های روزمره زندگی از قبیل لباس پوشیدن، غذا خوردن، حمام رفتن و … هستند که برای غلبه بر این مشکلات و نقایص نیازمند برنامه های توانبخشی به خصوص کاردرمانی هستند. که به محض ثابت شدن وضعیت پزشکی بیمار یعنی از همان بخش بستری و مراقبتهای ویزه باید شروع شود. به طوری‌که، درمان های کاردرمانی این عدم استقلال و وابستگی را به حداقل می رساند. با این حال، میزانی که کاردرمانی، پیامدهای پس از سکته مغزی را بهبود می بخشد برای بیماران مختلف متفاوت است.
برای درمان بیماران در کاردرمانی از روشهای برانستروم ، PNF ، بوبت ، TASK ORIENTED، Occupation-based ، CIMT , Echology و روشهای روانی –اجتماعی و….. استفاده میشود. توجه به این نکته لازم است که تمام این روشها به صورت هدفمند ودر قالب فعالیت های روزمره ی زندگی صورت می گیرد . بعضی از وضعیت های عملکردهای روزمره ی مهم عبارتند از: حفظ تعادل در وضعیت نشسته و استفاده از دست مبتلا برای حفظ تعادل در هنگام انجام فعالیت با دست سالم، دراز کردن دست و گرفتن اشیا،انجام فعالیت های رومره ی زندگی از جمله لباس پوشیدن و غذا خوردن و……،برخاستن از روی تخت و صندلی، حفظ تعادل در وضعیت ایستاده و بالاخره راه رفتن در سطوح مختلف. این عملکردهای پایه را باید در مورد هر بیمار ارزیابی کرده و تمرینات عملکردی مناسب را با توجه به وضعیت بیمار، طراحی و اجرا کرد. در مراحل اولیه ممکن است استفاده از برخی وسایل کمکی(مثلاواکر) به ویژه در مورد راه رفتن، ضرورت پیدا کند. اصل مهم در انجام این تمرینات تکرار زیاد است زیرا با تکرار زیاد مغز می تواند تا حدودی عملکرد منطقه آسیب دیده ناشی از سکته را جبران کند. همچنین برای مستقل شدن بیمار در هر کدام از وضعیت های ذکر شده از وسایل کمکی مثل ریچر، جوراب کش، بقشاب های لغزه گیر، کاتینگ بورد و … می توان استفاده کرد که هر کدام از اینها توسط خود کاردرمان ساخته می شود و با توجه به شرایط فیزیکی و شناختی به بیمار تجویز می شود.
نکته دیگر در کاردرمانی بیماران سکته مغزی، مشارکت اطرافیان در توانبخشی بیمار است. کاردرمان از همان ابتدا( زمانیکه بیمار هنوز در بخش حاد به سر می برد) نحوه انجام تمرینات و نحوه درگیر کردن بیمار در فعالیت های روزمره ی زندگی را به اطرافیان بیمار آموزش می دهد تا با این کار آن ها را در درمان بیمار سهیم کند، زیرا تمرینات کاردرمانی و توانبخشی زمانی موفق است که با تکرار زیاد انجام شود تا بهبودی حاصل شود. بر این اساس، نباید تمرینات کاردرمانی فقط مختص به زمان بستری بودن بیمار در بیمارستان باشد بلکه تمرینات باید در مراکز سرپایی و منزل نیز توسط کاردرمان و اطرافیان ادامه یابد.
به طور کلی کاردرمانی سبب می شود استقلال از دست رفته و همچنین عدم توانایی در انجام فعالیت های روزمره زندگی در مبتلایان به سکته مغزی ارتقا یابد و بیمار دوباره به اجتماع برگردد. این امر در صورتی محقق می شود که انجام و تکرار زیاد تمرینات تداوم داشته باشد.
