مداخله درمانی یکپارچگی حسیمداخله درمانی یکپارچگی حسی هنر وعلم است. مداخله درمانی یکپارچگی حسی شکل منحصر بفردی از درمانهای حسی حرکتی در تعاملش با استفاده محیط خاص شده و برانگیختن پاسخ تطابق یافته است. با این تعریف این درمان استفاده از فعالیتهایی که برای کودک معنی دار ، فراهم کننده ی درونداد حسی ،دعوت کننده برنامه ریزی و تولید کننده پاسخ تطابق یافته است. اغلب این فعالیتها شامل استفاده از محیطی معلق شده است. در صورتی که پاها روی زمین باشد برخی منابع آن را درمان حسی حرکتی مینامند.
اصول درمان
مداخله درمانی با مبنای یکپارچگی حسی اولیه بر روی 6 اصل بنا نهاده شده است.
1. هدف گذاری
مداخله درمانی یکپارچگی حسی با ارزیابی و مشخص کردن اهداف درمان شروع میشود. که توسط مشخص کردن جنبه های مختلف اختلال یکپارچگی حسی که حیطه های اجرایی فعالیتها را تحت تاثیر قرار داده و از نظر والدین / مراقبین و کودک مهم است ، انجام میشود. اغلب مداخله با مشخص کردن مشکلات تلفیق حسی مانند تدافع لمسی و شنوایی شروع میشود و با مشخص کردن مشکلات تمییز حسی ادامه می یابد. رشد کنترل وضعیتی و ثبات و طرحواره بدنی بر روی شالوده های تمییز حسی قرار میگیرد که در ارتقائ پراکسی ادامه می یابند.
2. درمان کودک – رهبری و ارتباط درمانی
متخصیص کاردرمانی باید بیاموزند که بعنوان یک شریک با کودک در فرآیند درمان هستند. نقش متخصص کاردرمانی تسیهیل کننده اعمال کودک، برپاکننده محیط و وظایف تعدیل شده، راهنمایی تعاملات است. ارتباط درمانی به کودک اجازه میدهدکه احساس امنیت را برای کشف محیط و خطر کردن برای انجام کارها میدهد.
3. میل درونی و چالش دقیق
درمان یکپارچگی حسی بر روی میل درونی کودک یا انگیزه ذاتی برای تعامل با محیط وتولید استفاده از آن جریان می یابد.کودکان جذب فعالیتهایی میشوند که دروندادهای حسی را سازمان میدهند و یک چالش بدست آوردنی را ارائه میکنند. متخصص کاردرمانی اجرای کودک را چارچوب بندی میکنند تا چالشی را فراهم کنند که مهارتهای کودک را فراتر از توانایی های فعلی اش گسترش دهند. هنگامی که یک هماهنگی توانایی کودک و مطالبات فعالیت وجود دارد، چالش دقیق فراهم شده است. کودک احساس ماهر بودن میکند و وارد جریان فعالیت شده یا کاملا درگیر آن میشود.
4. محیط امن
درمان یکپارچگی حسی فرصت خطر کردن را برای کودک در یک محیط امن روانی و عاطفی فراهم میکند. درمانگر به اندازه ای نزدیک کودک قرار میگیرد که بعنوان شریک فعال در فرآیند درمان باشد و از صدمه دیدن جلو گیری کند و آنقدر دور ایستاده است که به کودک اجازه دهد که خود رهبر باشد و چالشها را در یک محیط امن تجربه کند. یک محیط امن فیزیکی فضای مناسب و سیستم های معلق کننده و کف پوشها را فراهم کرده و سازمان یافته است.
5. لذت بخش بودن
آیرز (1973) بیان کردکه هدف نهایی درمان یکپارچگی حسی چه چیزی میخواهد و میتواند باشد، خودش را به صورت معنی داری هدایت کند و با رضایت به مطالبات محیطی پاسخ دهد. در بهترین حالتش، درمان یکپارچگی حسی لذت بخش و شبیه بازی است. متخصیص کاردرمانی لذت، خوشی، و کاوش در بازی تخیلی و خلاقانه و رقابتهایی بازیگونه تسهیل میکند.برای مثال هنگامی که درمانگر نقشی با قدرت کمتر یا بدون قدرت دارد که به کودک اجازه میدهد که شریکی موفق در بازی باشد، کودک احساس قدرت کند.
6. Artful Vigilance
در مداخله یکپارچگی حسی، متخصص کاردرمانی به عنوان Artful Vigilance یا برقرارکننده تعادل بین نیازهای کودک برای ساختن و کاوش آزادانه و آغاز و انتخاب فعالیتها عمل میکند. درمانگر به عنوان یک رهبر غیر متجاوز برای بیش بینی کردن نیازها، ارزیابی نحوه ی اجرا، تطابق محیط و فراهم کننده چالشهای دقیق نقش دارد.
مداخلات برای جنبه های خاص از اختلالات
دروندادهای حسی در روشی کنترل شده وبر اساس توانایی کودک برای جذب اطلاعات حسی با شرایطی ازتوالی، مدت زمان، ریتم یا شدت دروندادها ، فراهم میشود. دروندادهای حسی کنترل شده و محیط درمانی ساختار یافته خود تنظیمی را بر اساس توانایی کودک برای دست یافتن و حفظ پنجره ی انعطاف پذیزی از هموستازی تسهیل میکند.
درمان اختلالات تعدیل حسی
هدف درمان مداخلات یکپارچگی حسی تسهیل توانایی کودک دست یافتن و حفظ وضعیت هموستازی عملکردی و انعطاف پذیر است.
درمان تدافع لمسی
اغلب مداخلات برای کاهش تدافع لمسی با کاهش پاسخ به محرک مضر با فراهم ساختن لمس فشاری عمقی و دروندادهای عمقی برای کاهش تدافع ،به هدف میرسند. فعالیتهای لمس فشاری عمقی مانند براشینگ بازوها یا پاها اغلب موثرند. اگرچه فعالیتهای عمقی که فراهم کننده مقاومت فعال هستند، اغلب بسیار سازمان دهنده هستند مانند: چسبیدن تایر آویزان. دروندادها اغلب هنگامی موثرندکه توسط خود کودک در یک فضای آرام محصور اجرا شود.
درمان عدم تحمل حرکت
هدف مداخله تسهیل تحمل کودک در تجارب حرکتی معمول است . درمان شامل فراهم ساختن حرکات خطی ( افقی و عمودی) که تحمل شوند، فعالیتهای عمقی مقاومتی است.
درمان نا امنی جاذبه ای
این نا امنی در حرکات اغلب ناشی از مشکل تعدیل سازی است، اما ممکن است ناشی از یکپارچه سازی ضعیف چند درونداد حسی مانند دروندادهای تعادلی، عمقی، و بینایی باشد. در درمان ابتدا باید به ترس کودک احترام گذاشت و نباید به اجبار و فشار حرکتی را به او تحمیل کرد. فعالیتهای ابتدایی باید تاپ خوردن در یک تاپ با فریم و امن و نزدیک زمین باشد. مانند تاپ تخت یا گلایدری. حرکات آرام خطی در ترکیب با کاری با درونداد عمقی و سنگین در ابتدا فراهم میشود. بعدا همانطور که تحمل افزایش می یابد، کودک ممکن است در وضعیت دمر با حرکات سر خارج از وضعیت قائم تاپ بخورد.
درمان اختلالات تمییزحسی
که شامل:
درمان اختلالات تمییز لمسی
درمان مشکلات تمییز لمسی شامل فراهم سازی دروندادهای لمس فشاری عمقی سراسر بدن (ماند ساندویج کردن کودک با تشک ابری)، اطلاعات خاص از اندازه و شکل اشیاء ( هماهنگ کردن اشیاء با لمس)، بافتها ( مانند پیدا کردن اشیاء در یک پاکت برنج ) اطلاعات Temporal در شکل لرزشی( استفاده از ویبراتورها، توجه داشته باشید زیر 5 سال استفاده از ویبراتور ممنوعیت مطلق دارد ).
درمان اختلالات تمییز عمقی
مداخلات برای مشکلات تمییز عمقی شامل استفاده از فعالیتهایی که مقاومت روی عضلات در طی کاری سنگین بر خلاف جاذبه یا انقباض هم زمان عضلات اطراف مفاصل فراهم میکنند. فعالیتهای مقاومتی شامل هر فعالیتی است که دارای حمل کردن، چسبیدن، کشیدن، هل دادن، و تصادم کردن است.
درمان اختلالات تمییز تعادلی
مداخلات برای تمییز تعادلی کاهش یافته شامل فراهم کردن دروندادهای تقویت شده ، بویژه حرکات زاویه ای یا چرخشی که توسط تاپهای معلقی تک نقطه ای مانندتاپ توری ، تاپ تخت چهارگوش است. شدت حس حرکت ممکن است در طی تغییر نوع حرکات (چرخشی به خطی) و سرعت حرکات( سریع به آهسته) افزایش یابد. فعالیتهای ها باید شامل شروع و توقف متوالی برای تغییر سرعت دروندادها و حرکات در تمام صفحات و جهات باید فراهم شود.
درمان نقایص کنترل وضعیتی
مداخلات برای برای تقویت پاسخهای وضعیتی با فراهم کردن حسهای تشدید یافته عمقی و تعادلی جاسازی شده درون زمینه فعالیتهایی که مکانیسمهای پوسچرال را به چالش میکشد، انجام میشود.
با وادار کردن کودک به درگیر شدن در فعالیتی در وضعیت دمر و کارکردن برخلاف جاذبه که حرکات خطی را فراهم میکند،و تاپ خوردن درتاپ گلایدری در حالت دمرکهExtension کل بدن را ایجاد میکند، Postural Extension مشخص میشود. Postural Flexion پاسخی است به فعالیتهای مقاومتی برخلاف جاذبه به ویژه آنهایی که نیازمند خم شدن سر و پیچیدن کل بدن به دور وسیله درمانی مانند تاپ بولستر.
ثبات پوسچرال و تون عضلانی هنگامی تسهیل میشوند که این پاسخهای خلاف جاذبه رشد یابند. با درونداد تعادلی زاویه ای که در طی فعالتهایی با سطحی بی ثبات که در آن فرصتهایی برای رسیدن و شیف وزن در سطح اتکای بدن وجود دارد، واکنشهای تعادلی و تحرک پوسچرال Postural mobility تسهیل میشوند.مانند هنگامی که یک تاپ گلایدری را بازی میکند.
درمان مشکلات پراکسی
که شامل:
درمان مشکلات ایده سازی
مداخلات برای مشکلات ایده سازی بیشتر به سویی شناختی، در دیدگاه کار درمانگران میرود. کمک به کودک برای برچسب گذاری اعمال، شناخت خواص اشیاء، ربط دادن تجارب قبلی با فعالتهای حال حاضر، سئوال کردن یا فراهم آوردن اشاراتی برای تسهیل توانایی کودک برای تولید ایده ای جدید.
درمان مشکلات برنامه ریزی حرکتی
مداخلات برای این مشکلات شامل فراهم آوردن حسهای تعادلی و عمقی در زمینه فعالیتهایی که نیازمند پاسخهای هماهنگ دوطرفه بدنی فوقانی یا تحتانی هستند. مانند کشیدن طناب یا تاپ خوردن. فعالیتهایی که در دامنه های طولانی از ساده به پیچیده معرفی شوند ،feedback to feed forward dependent tasks ، حرکات قرینه به تناوبی، بهترین هستند.
درمان مشکلات ترتیب گذاری طرح ریزی شده ی عمل
مداخلات برای این مشکلات شامل فراهم آوردن دروندادهای تعادلی و عمقی و فرصتهایی برای درگیر شدن در فعالیتهای درجه بندی شده که مطالبات فزاینده فضایی و تمپورال (زمانی) دارند. تقاضاهای feedback و feed forward با سختی فعالیت همراهی میکند ، با فعالیتهای feedback که آسانتر است (مانندثابت ایستادن و پرتاب دارت به هدف) و فعالیتهای feed forward که عموما سخت تر است (مانند تاپ خوردن در تراپز و پرتاب دارت به هدف) . همچنین گستره و سرعت حرکات کودک و هدف با پیچیدگی فعالیت ارتباط دارند. فعالیتهای آسان آنهایی هستند که هم کودک و هم هدف ثابت هستند و فعالیتهای سختر آنهایی هستند که هم هدف و هم کودک سریع حرکت میکنند. یک فعالیت فضایی ممکن است با میزان سرعت وگستردگی حرکات کودک درجه بندی شود. مطالبات تمپورال ممکن است با افزایش سرعت در زمان حرکت هدف یا توسط وادارکردن کودک به حرکت سریعتر ، درجه بندی شود.
توجه دارید که گاه در طی یک فعالیت درمانی داریم روی چندین جنبه کار میکنیم حتی اگر نسبت به آنها نا آگاه باشیم. در واقع همپوشانی های زیادی وجو دارد که به ماهیت فرآیند یکپارچگی حسی بر می گردد.
