نقص در راه رفتن

راه نرفتن کودک 2 ساله (دلایل، علائم و درمان)

اولین خنده، اول کلمه و اولین قدم‌هایی که کودک برمی‌دارد جزو شیرین‌ترین لحظات زندگی والدین است که برای دیدن و شنیدن آن‌ها لحظه شماری می‌کنند.

به دست آوردن هر کدام از این توانایی‌ها به طی مراحل رشدی به صورت درست وابسته است. بنابراین در حالتی که کودک رشد خود را به خوبی طی نکند، ممکن است با مشکلاتی روبرو شود. البته هر تاخیر رشدی نشانه اختلال نیست و تاخیر تا حدی هم قابل قبول است. اما در صورتی که این تاخیر زیاد باشد، لازم است به متخصصین این حوزه مراجعه کنید و مشکل را پیگیری نمایید. برای نمونه راه نرفتن کودک 2 ساله مسئله‌ای است که به توجه و بررسی متخصص نیاز دارد. در این نوشته سعی می‌کنیم مراحل رشد حرکتی را با هم مرور کنیم و سپس دلایل و را‌ه‌های درمان تاخیر راه رفتن کودک 2 ساله را با هم بررسی کنیم. 

کودک چگونه راه رفتن را می‌آموزد؟

راه رفتن بخشی از فرآیند رشد حرکتی کودکان است. به این معنی که کودک با طی کردن یک سری مراحل می‌تواند برای راه رفتن آماده شود. غلت زدن، سینه‌خیز رفتن، چهار دست و پا راه رفتن، زانو زدن و … همگی جزو مراحل رشد حرکتی کودک هستند که هر چند غیرمرتبط به نظر می‌رسند اما برای رشد لازم هستند. البته در نظر داشته باشید که یک کودک ممکن است همه مراحل را طی نکند. برای مثال ممکن است کودکی بدون اینکه سینه خیز برود، بتواند چهار دست و پا راه برود. در این حالت در نظر داشته باشید که فقط یک یا دو مرحله از رشد است که صورت نمی‌گیرد و بقیه مراحل باید به خوبی طی شوند در غیر اینصورت باید برای ارزیابی به متخصص مراجعه شود. 

هر کدام از مراحل بالا به شکل گیری یکی از اجزای مورد نیاز برای راه رفتن کمک می‌کند. برای نمونه چهار دست و پا راه رفتن به کودک کمک می‌کند که بتواند سر خود را بالا نگه دارد و عضلات تنه و پشت او را تقویت می‌کند. تقویت این عضلات برای راه رفتن ضروری است. 

کودک چه زمانی شروع به راه رفتن می‌کند؟

کودک معمولی که از نظر رشدی دارای تاخیر رشدی نباشد معمولا بین 10 تا 12 ماهگی می‌تواند راه رفتن مستقل را کسب نماید. در نظر داشته باشید که در ابتدای راه رفتن کودک تعادل کامل و کافی را ندارد. این مهارت رفته رفته بیشتر شده و کودک تعادل بیشتری کسب خواهد کرد. همچنین ممکن است برخی از بچه‌ها یک تا دو ماه دیرتر این فرآیند را شروع کنند. که در این صورت جای هیچ نگرانی نیست و کودک می‌تواند به رشد طبیعی خود برسد. بنابراین می‌توام گفت راه نرفتن کودک 2 ساله با اختلال و تاخیر همراه است.

مراحل رشد حرکتی کودک تا زمان راه رفتن

توجه به این نکته لازم است که هرچه تاخیر حرکتی کودک سریع‌تر تشخیص داده شود، امکان درمان و رفع آن بیشتر است. اما از ابتدا نمی‌توان انتظار داشت که کودک راه برود بنابراین نمی‌توان راه رفتن را ارزیابی کرد. برای اینکه بفهمیم کودک در راه رفتن به مشکل نمی‌خورد لازم است سایر مراحل رشدی را بررسی کنیم. در جدول زیر مراحل رشدی کودک و زمان مناسب هر مرحله را مشاهده می‌کنید. برای ارزیابی راه رفتن کودک خود می‌توانید سن کودک خود و مراحل رشد وی را با جدول زیر مقایسه کنید و در صورتی که مراحل رشد به درستی و در زمان مناسب طی نمی‌شود لازم است با یک متخصص مغز و اعصاب، کودکان یا کاردرمانگر مشکل خود را در میان بگذارید. 

دلیل راه نرفتن کودک 2 ساله

کودکانی که تا سن دو سالگی توانایی راه رفتن را پیدا نکرده‌اند باید به صورت جدی مورد ارزیابی قرار گیرند. چرا که ممکن است مشکل آن ها ناشی از یک بیماری باشد. البته در بسیاری از موارد بیماری قبل از رسیدن به سن 2 سالگی خود را نشان می‌دهد و سایر مراحل رشدی کودک را هم با اختلال روبرو می‌کند. به‌طور کلی دلایل راه نرفتن کودک در 2 سالگی را می‌توان به صورت زیر بیان کرد:

1- بیماری‌های عصبی یا عضلانی

برخی از بیماری عصبی مانند فلج مغزی  یا هیدروسفالی باعث می‌شوند که فرد با تاخیر حرکتی روبرو شود و مراحل رشد به خوبی صورت نگیرد. برخی دیگر از بیماری‌ها هم که به عضلات مرتبط هستند ممکن است رشد حرکتی را با اختلال روبرو کنند. برای نمونه بیماری مانند میوپاتی و دیستروفی می‌توانند مانع راه رفتن کودک تا سن 2 سالگی شوند.

2- بیماری‌های ژنتیکی

بیماری‌های ژنتیکی هم می‌توانند تاخیر حرکتی را به دنبال داشته باشند. بیماری‌های مانند سندروم دان باعث می‌شوند عضلات و مفاصل فرد قدرت و استقامت کافی را نداشته باشند. در نتیجه ممکن است کودک تا 2 سالگی هم توانایی راه رفتن را به دست نیاورد. 

3- تولد زودهنگام

زمانی که دوره بارداری به صورت کامل طی نشده باشد، ممکن است مشکلاتی برای کودک پیش بیاید. کودکان نارس معمولا ضعیف‌تر از کودکان عادی بوده و با کمترین تهدیدی دچار آسیب‌های سنگین می‌شوند. بنابراین لازم است که مراقبت ویژه‌ای از این کودکن صورت بگیرد. 

4- بیماری‌های شناختی

برخی از بیماری‌ها هستند که مانع شکل‌گیری صحیح شناخت فرد می‌شوند. در نتیجه برخی از عملکردهای فیزیکی وی هم دچار اختلال می‌شود. برای نمونه کودکان مبتلا به اوتیسم ممکن است از نظر شناختی قادر به درک فضا و محیط نباشند و در نتیجه نتوانند روابط فضایی را درک کنند. به همین خاطر ممکن است با تاخیر حرکتی روبرو شوند.

5- سایر بیماری‌ها

به جز بیماری‌های لیست شده در بالا برخی دیگر از بیماری‌ها مانند کمبود ویتامین یا کم کاری تیروئید ممکن است تاخیر حرکتی را به دنبال داشته باشند. بنابراین لازم است کودک از نظر سایر بیماری‌ها هم مورد بررسی قرار بگیرد تا در صورت وجود هرگونه بیماری اقدامات درمانی مناسب انجام گیرد. 

آیا ممکن است کودکی که تا 2 سالگی راه نرفته است، کلا نتواند راه برود؟

شرایط هر کودک با کودک دیگری متفاوت است. ممکن است یک کودک تا ۲ سالگی راه نرفته باشد، اما بتواند در ۳ سالگی راه برود.  این امکان هم وجود دارد که به دلیل وجود عوامل محدود کننده، فرد تا آخر عمر توانایی راه رفتن را کسب نکند. برای مثال برخی از کودکان فلج مغزی که از نوع شدید این بیماری رنج می‌برند، ممکن است تا آخر عمر خود نتوانند راه بروند.

چه زمانی باید به فکر درمان راه نرفتن کودک 2 ساله باشیم؟

در نظر داشته باشید که نباید تا دو سالگی منتظر بمانیم و سپس به فکر درمان این تاخیر بیفتیم. برای جلوگیری از این اختلال باید قبل مراحل رشد حرکتی کودک را تحت نظر داشته باشیم و در صورتی که یکی از این مراحل طی نشد و کودک دیگر پیشرفتی نداشت، لازم است به پزشک مراجعه شود. پزشک متخصص ممکن است می‌تواند برخی از بیماری‌ها را درمان و مشکل را رفع کند. برای مثال کودکی که تشنج دارد ممکن است به علت تشنج‌های مکرر نتواند مراحل رشد را طی نماید. بنابراین با کنترل تشنج ممکن است فرد رشد طبیعی خود را طی نماید. برخی دیگر از تاخیرها به دخالت سایر تخصص‌ها مانند کاردرمانی و فیزیوتراپی نیاز دارد. بنابراین در نظر داشته باشید که قبل از 2 سالگی باید درمان را جدی بگیرید. چرا که هر چه درمان سریع‌تر انجام شود، امکان بهبودی بیشتر خواهد بود.