هیپوكسی یا كمبود اكسیژن، شایعترین علت بروز تشنج در نوزادان محسوب میشود.دكتر الهه امینی، فوق تخصص نوزادان در گفتوگو با خبرنگار «بهداشت و درمان» خبرگزاری دانشجویان ایران واحد علوم پزشكی تهران گفت: بیماری هیپوكسی یا ایسكمی اغلب اوقات در اثر كمبود اكسیژن و كاهش جریان خون جفتی در بدو تولد ایجاد میشود و علائم آن از بدو تولد برحسب شدت بیماری به صورت تشنج، تحریكپذیری و در موارد بسیار شدید به صورت اغماء بروز میكند.
وی افزود: این بیماری شایعترین علت تشنج نوزادی محسوب میشود به نحوی كه ۲ درصد نوزادان رسیده و ۶۰ درصد نوزادان نارس دچار هیپوكسی میشوند.این عضو هیأت علمی دانشگاه با بیان این كه ۵۰ تا ۷۰ درصد از نوزادانی كه با این بیماری به دنیا میآیند مادرانشان دارای یكی از بیماریهای تیروئید، عفونت ادراری، عفونت جفت یا پردههای جنینی و یا دچار یكی از بیماریهای حاملگی از قبیل فشار خون، مسمویت حاملگی، دیابت و یا جدا شدن جفت حین زایمان هستند، تصریح كرد: این مشكلات باعث ایجاد هیپوكسی در نوزادان میشود.
وی گفت: بعضی از قسمتهای مغز از جمله ماده خاكستری در نوزادان رسیده و ماده سفید در نوزادان نارس به كمبود اكسیژن و كاهش خونرسانی حساسترند و باعث آسیب رسیدن به این مركز میشوند كه بعد از تولد با انجام سونوگرافی، سیتی اسكن یا MRI آسیبهای رسیده به این مراكز با نشان دادن تورم بافت مغز مناطق نكروز مشخص میشود.
وی ادامه داد: اخیرا اقدامات بسیار وسیعی در خصوص مكانیسم مرگ سلولی صورت گرفته تا به شكلی از مرگ سلول جلوگیری شود. مانند استفاده از داروهای ضد رسپتور گوتامات و ضدكانالهای كلسیم و سرد نگهداشتن سر نوزاد در ساعات اولیه تولد و همچنین گیرنده های رادیكالهای آزاد.
دكتر امینی در گفتوگو با خبرگزاری دانشجویان ایران تصریح كرد: ۶۰ درصد این بیماری را میتوان در زمان حاملگی از طریق سونوگرافی، سابقه بیماری مادر، بررسی ضربان قلب جنین و دفع مدفوع در داخل رحم تشخیص داد و در ۴۰ درصد دیگر آن، بعد از تولد مشخص میشود كه نوزاد در بدو تولد نیاز به احیاء دارد. به همین دلیل وجود تیم احیاء در زمان زایمان ضروری است و یك احیاء خوب میتواند از بسیاری از ضایعات این بیماری بكاهد.وی در خصوص راههای پیشگیری از بروز این بیماری گفت: با قرار دادن مادر تحت درمانهای مناسب میتوان از بروز این بیماری در نوزادان جلوگیری كرد. همچنین نوزادانی كه روز اول تولد دچار تشنج شدهاند و یا اینكه تا پنج روز بعد از تولد قادر به مكیدن شیر مادر نباشند و یا معاینات عصبی غیرمادی داشته باشند برای پیشگیری از فلج مغزی، از همان ماه اول نوزادی باید تحت كاردرمانی و تحریك حسهای مختلف قرار گیرند.
وی افزود: سیگاری بودن مادر باعث كاهش وزن جنین میشود و جنین در داخل رحم شروع به تند نفس كشیدن میكند كه ممكن است بعد از تولد دچار عوارض متعدد از قبیل كم رسیدن اكسیژن به اعضای مختلف، كاهش قند خون و یا غلیظ بودن خون شود. از اینرو برای جلوگیری از ایجاد این موارد ترك سیگار مادران ضروریست.
دكتر امینی افزود: درجه حرارت مناسب اتاق ۲۵ تا ۲۷ درجه است و نوزاد نباید كنار بخاری خوابانده شود. هوای اتاق نوزاد باید ساعتی ۲ تا ۶ بار تعویض شود و از ازدحام در اتاق نوزاد و كشیدن سیگار خودداری شود. در زمستان گرم نگهداشتن بیش از حد نوزاد میتواند باعث كم آبی، زردی، خوب شیرنخوردن، افزایش سدیم خون و در نهایت احتمال تشنج و بعد از آن بروز مشكلات مغزی شود. در حالیكه می توان با تنظیم درجه حرارت اتاق و سیر نمودن كامل نوزاد با شیر مادر (شیردهی ۱۰ تا ۱۲ بار حداقل در هر ۲۴ ساعت) بدون استفاده از آب و آب قند از بروز این بیماری ها جلوگیری كرد.این فوق تخصص نوزادان تاكید كرد: این بیماری در اكثر موارد به صورت خفیف یا متوسط بهبود مییابد اما تمامی نوزادانی كه در بدو تولد نیاز به تنفس مصنوعی داشته باشند باید شنوایی سنجی شوند چرا كه ممكن است به عصب شنوایی آنها آسیب وارده شده باشد. كمبود اكسیژن ممكن است بر تمام اعضای بدن نوزاد تأثیرگذار باشد بنابراین باید در بدو تولد تا سه روز اول در بخش نوزادان تحت مراقبتهای ویژه قرار گیرد البته در اكثر موارد نوع خفیف و یا متوسط این بیماری هیچ عارضهای ندارد.